ROTHAARSTEIG 5 - 11 APRIL 2025
- Mieke De Gryse
- 4 dagen geleden
- 12 minuten om te lezen
Zeven dagen lang wandelde ik tussen het gefluit van de vogels, in de bossen en op de kammen van het Rothaargebergte. 158 km lang genoot ik van het uitzicht, de zon, de rust, de mooi ingerichte rustplekjes en de interessante streek-weetjes.
Ik wandelde de Rothaarsteig, een meerdaagse wandeling in het Rothaargebergte, Nordrhein-Westfalen, West-Duitsland. Het gebergte is tussen de 600 à 800 meter hoog. De wandelroute loopt grotendeels over de kam van dit gebergte. Je vertrekt in Brilon en komt aan in Dillenburg. De enige stad (eerder dorp) die je passeert is Winterberg. Voor andere dorpen of stadjes moet je afwijken van de route. Je wandelt dus grotendeels in de natuur, op onverharde of half-verharde paden.
Hier kun je een samenvatting van mijn tocht lezen. Het dag tot nacht tot dag verslag vind je op https://rothaarsteigmieke.reislogger.nl
Ik wandelde volgende etappes:
Brilon-Wald - Bruchhausen : 9 km - camping Bruchhausen ⛺
Bruchhausen - Winterberg: 28 km - camping Hochsauerland ⛺
Winterberg - Schanze: 17.7 - Landgasthof Schanze 🛌
Schanze - Oberhundem: 22.1 km - Zur Hahnenquelle camping - Gasthof In der Linden🛌
Rhein Weser Turm - Grossenbach: 29 km - Langdgasthof Siegquelle 🛌
Grossenback - Wilgersdorf : 25.3 km - Heidehof Pistor camping ⛺
Wilgersdorg - Willingen: 25 km. 🚗
Ik had me voorzien op 5 nachten kamperen en 1 nacht op hotel. De voorspelde nachttemperaturen lagen echter rond het vriespunt, dus boekte ik voor vertrek alvast een extra nacht hotel. Mijn vorige ervaring met die temperaturen was niet zo positief (zie blog Entre Lesse et Lomme)
Na twee ijskoude nachten in mijn tentje, boekte ik dan nog een hotel. Het werd uiteindelijk 3x kamperen, 3x hotel, een mooi evenwicht. Ik genoot van het comfort (warmte!) en het eten in de hotels, maar was de laatste nacht ook terug blij met mijn kampeerplekje in de natuur.
DE PRAKTISCHE VOORBEREIDING
Alle informatie over de Rothaarsteig, de etappes, de mogelijke overnachtingen,....vind je op https://www.rothaarsteig.de/, een verzorgde website, net zoals de route zelf.
Ik bestelde de overzichtskaart, downloadde de GPX en begon te plannen.
In eerste instantie ging ik op zoek naar kampeerplekken op de route. Die liggen helaas niet dik bezaaid. Er is een aanbod aan bivakplaatsen, maar slechts 2 daarvan liggen op/in de buurt van de route, en die liggen dicht bij elkaar. De bivakplaats die ik uitgepikt had, bleek dan later al volzet.
Echte campings vond ik enkel in Bruchhausen en Winterberg.
Verder vond ik hotels of een boerderij, waar je ook je tentje mag opzetten.
Op 1 stuk van de route vond ik geen kampeergelegenheid. Ik twijfelde of ik zou ‘wild kamperen’, maar officieel is het niet toegelaten, dus ik schoof dat idee van de baan en boekte een hotel.
Niet alleen de campings zijn dun bezaaid, ook de bevoorradingsplekken. Enkel in Winterberg passeer je winkels op de route, maar daar was ik al op dag 2, dus dat was niet zo’n grote hulp. Ik rekende op avondeten/ontbijt/lunchpakket van de hotels waarbij ik zou kamperen. Maar sommige restaurants van die hotels bleken dan nog gesloten zijn. Er zat niets anders op dan voldoende eten voor meerdere dagen mee te nemen in mijn rugzak.
Als je de trail wil wandelen met de tent en weinig tot geen extra verplaatsingen, vraagt het wel wat puzzelwerk. Gelukkig puzzel ik graag.
DE RUGZAK
Mijn rugzak woog 15 kg, iets meer dan me lief is, maar dat kwam door de voorspelde koude temperaturen en de voorraad eten die ik meenam.
Ik nam enkele zaken extra mee om me te wapenen tegen de kou: warmere kledij (winterwandelbroek, flanellen hemd, extra merino t-shirt, dikke muts), een isolatiedeken om op de tentbodem te leggen, voetverwarmers, een thermosfles voor thee.
Verder nam ik voldoende tussendoortjes mee voor 7 dagen, ontbijt en droogvoeding voor 3 dagen.
Het gewicht van de rugzak heeft zeker een invloed op mijn wandeltempo en op mijn vermoeidheidscurve, maar anderzijds heb ik het ook niet als ‘te zwaar’ ervaren. Na de eerste dag had ik spierpijn in mijn schouders. De tweede dag heb ik meer aandacht besteed aan het correct afstellen van mijn rugzak en dat had een positief effect op de schouderpijn.
Ik verplaats tijdens de dag af en toe het gewicht van mijn rugzak: soms wat meer aanspannen op de heupen, daarna wat meer op de schouders.
Mijn rugzak is mijn trouwe vriend, die zorgt voor alles wat ik (nodig) heb op trektocht. Alles heeft een plekje en de rugzak heeft zijn plekje op mijn rug, we zijn een team!
NAAR HET VERTREKPUNT
Ik reisde naar Brilon-Wald met de trein vanuit De Panne. Die treinreis zag er zo uit:
5u52
De Panne - Gent: rustig
Gent - Brussel Zuid: al wat drukker, maar nog OK
Brussel Zuid - Keulen: een propvolle trein vol gezinnen met kleine kinderen op skivakantie met Intersoc, en een mevrouw die naast me een banaan at (ik hou echt niet van banaan).
Keulen - Hagen: een comfortabel plekje in eerste klas, helaas vertrok deze trein niet wegens technisch defect. Ik moest in alle haast en met mijn beste Duits een andere trein zoeken.
Keulen - Hagen: een andere trein dus waarvan niet duidelijk was of ik op een gereserveerde plek zat of niet, gepropt naast een politieman met snorretje in vol gevechtstenue. Deze trein had vertraging, waardoor ik net 5’ had om over te stappen.
Hagen-Brilon Wald 14u: een lokaal treintje met het ware tsjoeke tsjoek geluid en bijhorend treingevoel. Ohja, pintjes drinken op de trein en in het station is hier in Duitsland blijkbaar heel normaal.
Ik had een romantischer beeld van reizen met de trein. Ik vond het best stresserend met al die overstappen en had ook wat het ‘sardientjes in een blik’ gevoel. Maar goed, ik was op mijn bestemming geraakt en kon beginnen aan mijn tocht in de natuur, weg van alle drukte. Klaar om te beginnen wandelen.
Ik vertrok met wandelen in Brilon-Wald, en niet in Brilon-stad, waar het officiële vertrekpunt ligt van de Rothaarsteig. Ik maakte die beslissing omdat ik pas in de namiddag kon beginnen wandelen en dan zou de etappe vanuit Brilon-stad te lang zijn.
NAVIGEREN OP DE ROTHAARSTEIG
…is doodsimpel. De route is heel goed aangeduid, met het opvallende rood/witte Rothaarsymbool op paaltjes of bomen. Heel regelmatig staan er ook wegwijzers met de afstanden naar de volgende merkpunten op de route (een speciale boom, een kenmerkende steen, een top, een gehucht, een plekje niets,…). Vanuit alle omliggende dorpen zijn er aanlooproutes, die aangeduid staan op de bordjes met het Rothaar-symbool in geel/zwart.
Wil je echter afwijken van de route, dan is het wat moeilijker. De overzichtskaart heeft een schaal van 1:50.000 en is dus niet concreet genoeg. Ik kocht ook nog de Leporelle-wanderkarte Rothaarsteig, met een schaal van 1:25000, dus al wat preciezer, maar met niet alle kenmerken van een echte stafkaart. Het is op zich een handige kaart, een harmonica-model, geplastificieerd en licht, dus heel handig in gebruik tijdens het wandelen, om te volgen waar je je bevindt. Maar om zelf een eigen pad te zoeken toch weer niet zo handig, zo staat er reclame en info op stukken van de kaart, waardoor je niet alle paadjes ziet.
Dit zorgde er voor dat ik op weg van Brilon-Wald naar de Rothaarsteig toch even verkeerd liep.
De stresserende treinreis en de start-zenuwen zullen er wel voor iets tussen gezeten hebben. Gelukkig heb ik ook een gsm met kaart-apps, die me helpen bij twijfel (als er ontvangst is).
Ik zette ook al mijn routes in Komoot, dus kon in principe ook navigeren met mijn Garmin-horloge, maar ik verkies om dit niet te doen. Om batterij te sparen, omdat ik dan verplicht ben mijn kaart-skills verder te verfijnen en ja, voor het avontuur hé. Het avontuur!
Dus na een kleine omzwerving en een stukje dwars door de bosjes, kwam ik op de Rothaarsteig, ongeveer aan km12, net op de plek waar het meest bergachtige deel van de hele route loopt: het pad naar en over de Ginsterkopf, 661m.
Later ontdekte ik dat er op de hele route om de 5km een stenen kilometerpaal staat, met daarop de afstand die je al hebt afgelegd aan de ene kant, en de afstand die je nog moet afleggen aan de andere kant. Je kunt de steig perfect in beide richtingen lopen, beide zijn goed aangeduid. Het werd een leuke zoektocht naar deze palen, zeker de palen met een speciaal getal: de 75km-paal (ongeveer de helft), de 100km paal, …
Ik liet me leiden door de bewegbewijzering en de mijlpalen, de kaart af en toe bij de hand om me te positioneren. Alleen de laatste dag, waar de route door enkele dorpjes loopt, miste ik af en toe een pijltje, en had ik de kaart wat meer nodig. Maar mijn kompas heb ik niet uit mijn rugzak moeten halen.
HET PAD ZELF
De Rothaarsteig is afwisselend, je wandelt over de kam, of door een bos, naaldbos en soms loofbos, langs meerdere bronnen, kleine riviertjes, langs grasland en weides, nu en dan een klein dorpje. Je hebt mooie uitzichten over de valleien aan beide kanten van de kam, wat toch wel een speciaal gevoel geeft.
Maar de Rothaarsteig is soms ook wat 'langweilig', met kilometerslange stukken op brede grindpaden, langs hellingen met omgekapte bomen. Ik dacht eerst dat er zoveel bomen op de grond lagen door de storm Kyrill die in 2007 de regio teisterde met een -tot dan- ongeziene stormkracht. Later las ik op een blog dat dit het gevolg is van een keverplaag in de bomen.
Het pad is makkelijk, slechts enkele stukken zijn wat rotsachtig, het technisch moeilijkste stuk van de route ligt tussen Brilon en Bruchhausen, op etappe 1. Waar het kan kiest de route de kleinere paadjes, wat het wel leukt maakt. De Rothaar is een oud gebergte, wat wil zeggen dat de hellingen meestal niet zo steil zijn. Er is ook veel afwisseling tussen bergop en bergaf, je moet zelden heel lange stukken stijgen of dalen. Tenzij je wil afdalen naar de omliggende dorpen om te overnachten.
In Winterberg verrast het pad je met een kloof waarin je moet afdalen en weer moet uitklimmen voordat je in het dorp komt. Na een lange wandeldag is dat wel even afzien, maar een makkelijkere route is er niet, tenzij je ver wil omlopen langs straat. (jaja, ik heb het opgezocht).
Een leuke verrassing op de steig zijn de verschillende bronnen die je passeert, beginnend met de Ruhrquelle. Ik vind het een magische plek zo’n bron, een luttel stroompje dat uit de aarde komt, waarvan je weet dat het dan ettelijke kilometers verderop een machtige rivier wordt die een heel landschap (en landbouw en industrie en stad en …) bepaalt.
Ondanks de vele bronnen duurde het tot dag 5 voor de route langs een stroompje loopt. Zo'n stroompje langs het pad zorgt voor een andere sfeer. Je krijgt andere fauna en flora te zien, het ruikt anders, het voelt anders. Het doet ook mijn energie extra stromen.
In Winterberg kampeerde ik net naast de skipiste, het winterkind in mij was blij, toch nog een beetje sneeuw dit jaar. Eén van de bijzonderste plekken die ik passeerde was de Kahler Asten, een berg van 841,9 m hoog, net naast Winterberg. Deze berg heeft, hoewel niet bijzonder hoog, kenmerken van een arctisch klimaat. Naast wat éénzame bomen en struiken groeit er heide, blauwe bes en nog wat andere struik-achtigen typisch voor koude klimaten.
Door de ijskoude wind, felle zon en door de wind geteisterde bomen, waande ik me even in het hoge Noorden. Er staan heel wat borden met info over het klimaat, de begroeiing, en de heilzame krachten van dit bijzonder stukje natuur. Ik adem de omgeving in en neem de krachten mee.
Op de Rothaarsteig is een mooi rustplekje nooit ver weg. De route staat vol met leuke rustbanken, picknicktafels, uitzichtplekjes, tot zelfs hangmatten en schommelbanken. Allemaal tot in de puntjes verzorgd. Moest je ze allemaal even uittesten, geraak je helaas niet ver op een dag. Aan de meeste ben ik dan maar gewoon voorbijgelopen. En zo moest ik dan toch eens rust nemen op het gras, ik was echt toe aan pauze, op een zeldzaam lang stuk zonder rustplekje.
Naast rustbankjes vindt ook kunst een plekje op de Rothaarsteig. Kunst kan mij diep raken of helemaal niet. Ik zag meerdere werken die voor mij een meerwaarde waren op mijn tocht, een leuk extraatje dus. Dit stukje poëzie (mijn favoriete kunstvorm) wist mijn ‘wandel’mood het best te beroeren.
ALLEEN OP PAD
“Ik zou dat niet kunnen, een week zonder mijn gezin”
“Ben je niet bang?”
“Verveel je je niet?”
“Helemaal alleen? Dat zou ik het ergste vinden van zo’n tocht”.
Ik vind het niet erg. Ik vind het heerlijk.
Ik ben op geen enkel moment bang geweest. Ik heb geen tijd gehad om mij te vervelen. En ja, ik heb vaak aan Christopher en de kinderen gedacht, maar zonder een zwaar gevoel.
Ik geniet van het alleen zijn, van alles te kunnen doen op mijn eigen tempo, van enkel en alleen voor mezelf te moeten zorgen. En ja, moeten zorgen. Ik heb heel lang niet goed voor mezelf gezorgd, ik zorgde voor mijn gezin, voor mijn cursisten, voor anderen, maar vergat dat ik ook voor mezelf moet zorgen. Op zo’n trektocht moet je voor jezelf zorgen, luisteren naar je lichaam, voelen wat je nodig hebt. Door alleen te zijn, is er tijd en ruimte om jezelf terug echt aan te voelen.
Ik voel mij ook niet alleen. Ik wandel in de natuur, ik hoor de vogels, ik voel de wind, ik ruik de bomen. Ik voel mij verbonden.
En we leven in de 21e eeuw hé, ik heb een smartphone en 4G, verbinding is nooit ver weg.
Het meest bang ben ik voor dieren en voor de kou. Ik ben echter geen koeien met grote hoorns of keffende honden tegengekomen. De kou, die ben ik wel tegengekomen, drie nachten lang. Ik heb ze in de ogen gekeken en heb me er doorgesparteld (letterlijk). Alle tips voor een slaapzak comfort -5°, - 1 kg en voor een redelijke prijs zijn welkom. Verder was ik wat op mijn ongemak in 't station van Keulen, waar het heel erg druk was.
Geef mij maar de rust van de bossen, de geluiden van de natuur en het ritme van mijn ademhaling.
LASTIG
150 km wandelen met 15kg op je rug, dat is soms best lastig. Ik had een dag pijn in mijn rechtervoet, ik had wat last van rugpijn, mijn grote teen had het zwaar te verduren op het eind, en soms is het gewoon….lastig. Het lichaam wordt moe, elke stap voel je in hele lijf.
Maar gaandeweg ontwikkelde ik strategieën om met die moeilijke momenten om te gaan. Eén van de dingen die ik al geleerd had op mijn vorige tochten, is dat ik in een negatieve gedachtenspiraal verzink als ik moe word. Ik begin die momenten beter en beter te herkennen en voor mezelf te benoemen. Daardoor kan ik de negatieve gedachten negeren of stoppen.
Het lange pad deel ik op in kleine stukjes, een tip van mijn lief en ultrarunner teufen.be . De goede bewegwijzering helpt daar ook bij, ik kon mij altijd focussen op de volgende tussenhalte. Als zelfs dat nog te ver is, dan is het tot aan de splitsing, tot aan de Kaffeebuche, tot aan Haincher Höhe, …. En als zelfs het volgende doel ver lijkt, en er een eindeloos lang recht pad voor me ligt, dan focus ik me op de grond voor me. Voet voor voet, stap voor stap.
Ondertussen blijven ademen. Ademen is de sleutel als het lastig wordt. Ik adem in via mijn buik en stuur de energie van de zuurstof naar de plekken in mijn lichaam die het nodig hebben. Naar mijn benen als ze moe zijn, naar mijn rug als hij pijn doet, naar mijn hoofd als ik hoofdpijn heb. Door de focus op de ademhaling krijgt mijn lichaam nieuwe energie en stoppen de ‘het is lastig’-gedachtes in mijn hoofd.
Een middagdutje kan wonderen doen. Na de lunch even gaan liggen op een bankje, liefst nog met mijn voeten (schoenen en sokken uit) omhoog, even wegdoezelen op het geluid van de wind, een bijtje of een vogeltje. Niet vergeten eerst zonnècreme te smeren! Nadien wandel ik met nieuwe energie verder. En 's avonds of 's morgens wat yoga helpt de stijfheid te verminderen.
Een beetje muziek luisteren, focussen op je zintuigen, jezelf zien finishen, een liedje zingen, een berichtje sturen naar mijn liefste, het helpt allemaal.
En soms, soms moet ik gewoon hard zijn. Mezelf oppeppen, niet trunten, doordoen, blijven wandelen. Nog een slokje water drinken, een handvol m&s eten en verder gaan. Tot ik er ben.
En weet je wat het mooist van al is? Zo’n trektocht is een metafoor voor ‘t leven.
“Verdomd lastig, maar zoveel om van te genieten”
Al deze technieken kan ik ook toepassen in het leven van elke dag. Als ik een lastige dag heb, als er teveel op mee afkomt, ik moe ben, als ik blijf piekeren, dan helpen deze wijze trektochtlessen.
WEG DER SINNE
De Rothaarsteig wordt de ‘Weg der Sinne’ genoemd. Het pad van de zintuigen.
Er zijn heel veel mooie paadjes en mooie rustplekjes, waar je zintuigen geprikkeld worden en je met volle teugen kan genieten.
Maar er zijn ook behoorlijk wat lange, saaiere grindpaden langs kale hellingen. Net dan zet ik mijn zintuigen extra open en geniet: het uitzicht in de verte, een veld vol jonge kerstboompjes, het gezoem van een bij, enkele prille lente-bloemetjes, een roofvogel in de lucht, een hertje in de verte, … En kom je dan even later terug in het bos is het dubbel genieten van de heerlijke geur en het vogelgefluit.
Het pad is rustig, ver weg van de bewoonde wereld, ideaal voor rustzoekers zoals ik.
Ik kwam tot rust, ik genoot, ik kreeg energie. Ik voelde me krachtiger dan ooit.
Ik had pijn aan mijn voeten en spierpijn in mijn benen, ik had het 3 nachten bitterkoud.
Maar wandelde 7 dagen met een grote glimlach op mijn gezicht.
Het was dan ook met een diep gevoel van tevredenheid, rust en stabiliteit dat ik de finish bereikte.
